حتما بارها با این صحنه روبه رو شده اید که تلفن همراهتان را گم کرده اید، سرگردان به این طرف و آن طرف می روید تا آن را پیدا کنید.

در این شرایط انگار هیچ کار دیگری نمی توانید انجام بدهید. آرام نمی گیرید. بلافاصله از طریق تلفن ثابت خانه یا محل کارتان یا از طریق گوشی تلفن همراه دیگری که در نزدیکی شماست، شماره همراهتان را می گیرید تا آن را پیدا کنید.

به اینترنت هم همین طور وابسته هستید، اگر یک روز خط اینترنت شما قطع باشد یا کامپیوتر شما مشکلی پیدا کرده باشد، تمام برنامه زندگی تان به هم می ریزد و فکر می کنید از هیچ کجا خبری ندارید. فناوری بدجوری زندگی شما را تحت تاثیر خود قرار داده است.

از نخستین ساعات روز که با صدای ساعت دیجیتال گوشی تلفن همراهتان از خواب بیدار می شوید تا واپسین ساعات شب که پس از گشتی در دنیای خبرها به خواب می روید، در سایه فناوری های مدرن و امروزی، روز خود را به انتها می رسانید.

در چند دهه گذشته زندگی از این رو به آن رو شده است و این فناوری ها و اختراعات جدید تغییرات قابل توجهی را در سبک زندگی ما ایجاد کرده اند.

اگر بخواهیم وضعیت زندگی امروزمان را با وضعیت زندگی پدربزرگ ها و مادربزرگ هایمان مقایسه کنیم، تفاوت های بسیاری را در آنها می یابیم.

این امکانات و ارتباطات مدرن که نبود هر کدامشان برای ما به معنی یک فاجعه بزرگ است، حتی در تصور افرادی که ده ها سال پیش زندگی کرده اند هم نمی گنجد چه برسد به این که به اهمیت و نقش آنها در زندگی واقف باشند.

کامپیوتر، اینترنت، تلفن همراه و… از نمادهای اصلی فناوری های امروزی هستند که بی تردید بیشترین تاثیر را بر روند زندگی کنونی انسان ها دارند.

به رغم این که محققان و دانشمندان بارها درباره پیامد های امواج خطرناک این ابزار بر روند سلامت ما انسان ها هشدار داده اند، ولی هیچ یک از ما حاضر نیستیم حتی به خاطر سلامتی مان هم که شده یک روز بدون گوشی تلفن همراهمان در دانشگاه یا محل کارمان حاضر شویم، از کامپیوتر استفاده نکنیم یا به اینترنت دسترسی نداشته باشیم.

● داستان همراه های همیشگی

زندگی روزمره ما به قدری به تلفن همراه وابسته شده است که می توان گفت اغلب مردم بدون وجود آن قادر به ادامه روند طبیعی زندگی خود نخواهند بود. اگرچه به نظر می رسد گروه سنی نوجوان و جوان بیشترین شمار کاربران تلفن همراه را دارند، اما حقیقت این است که این وابستگی میان گروه های سنی مختلف همه گیر شده است.

در دنیای امروز که مشغله های زندگی مانع دید و بازدیدهای خانوادگی و دوستانه می شود، چنین ابزارهایی موجب تسهیل روابط اجتماعی افراد می شوند، چرا که این فناوری همیشه همراه می تواند وسیله ارتباطی مناسبی برای جویا شدن از احوال همدیگر باشد.

اما بر خلاف آنچه به نظر می رسد، همه چیز به این خوبی پیش نمی رود، چون عده ای دیگر بر این باورند که مانوس شدن بیش از حد با این فناوری ها و امکانات، مانع ایجاد رابطه ای صمیمانه میان اعضای خانواده می شود.

در حقیقت زندگی خانوادگی بر اثر استفاده از ابزارهایی مانند رایانه، اینترنت و تلفن همراه به طور مستقیم تحت تاثیر قرار نگرفته است، بلکه این تاثیرات ناشی از برقراری تماس های تلفنی متعدد، ارسال و دریافت نامه های شخصی از طریق صندوق پست الکترونیک ، ارسال و دریافت پیامک و دیگر اشکال جدید ارتباطی است که بر روابط اعضای خانواده سایه انداخته و روابط واقعی اجتماعی افرا د را زیر سوال برده است؛ روابطی که تنها به ارسال یک پیامک، دیدارهای مجازی یا در بهترین شکل ممکن به برقراری یک تماس تلفنی محدود می شود.

● قطع رابطه عاطفی

از سوی دیگر نظرسنجی های انجام شده نشان می دهد اغلب خانواده ها از حضور فناوری های نوین ارتباطی در زندگی خانوادگی خشنود هستند، چرا که به کمک آنها می توانند در طول روز و در مدت زمانی که از همدیگر دور هستند، بدون هیچ نگرانی از حال هم با خبر باشند و به همدیگر دسترسی داشته باشند.

به عبارت دیگر عدم حضور فیزیکی افراد خانواده منجر به قطع رابطه عاطفی میان اعضای خانواده نمی شود.

نکته: گویی همه ما به نوعی شرطی شده ایم. به محض این که صدای تلفن همراه را می شنویم یا صدایی مبنی بر ارسال پیامکی جدید شنیده می شود بی اختیار به دنبال گوشی تلفن همراهمان می گردیم

وقتی ارنی وایز سال ۱۹۸۵ میلادی نخستین مکالمه تلفنی را به نام خود به ثبت رساند تصور نمی کرد این پدیده تا این اندازه بر رفتار و سبک زندگی انسان ها تاثیرگذار باشد.

به نظر شما چنین رابطه ای از نوع مجازی که به سرعت در حال رشد و توسعه است، یک رابطه لازم و ضروری است یا می توان بدون وجود فناوری های ارتباطی به زندگی در جامعه ای که بر مبنای روابط حقیقی انسان ها بنا شده است ادامه داد؟

گویی همه ما به نوعی شرطی شده ایم. به محض این که صدای تلفن همراه را می شنویم یا صدایی مبنی بر ارسال پیامکی جدید به صندوق گوشی تلفن همراه شنیده می شود بی اختیار به دنبال گوشی تلفن همراهمان می گردیم.

اگرچه می دانیم صدا از گوشی ما نبوده است، اما ناخودآگاه نگاهی به نمایشگر آن می اندازیم تا ببینیم تماس ناموفق یا پیامکی داشته ایم یا نه. اگر هم یک روز هیچ کس با ما تماس نگیرد یا پیامکی برایمان ارسال نشود، احساس تنهایی می کنیم.

به گفته محققان، تاثیر این فناوری بر افکارمان به اندازه ای است که حتی ممکن است گاهی دچار توهم شویم و احساس کنیم صدای زنگ گوشی تلفن همراهمان را می شنویم.

در واقع این فناوری که به همراه همیشگی انسان های امروزی تبدیل شده روابط میان افراد را تسهیل کرده و موجب کاهش روابط اجتماعی آنها در دنیای واقعی شده است.

این در حالی است که در گذشته نبود امکانات ارتباطی بهانه خوبی برای رفت و آمدهای خانوادگی و دوستانه بود، ولی در سایه فناوری های جدید این سنت های دیرینه رفته رفته کمرنگ تر شده است.

در همین حال بررسی های اجتماعی نشان داده است ارتباط چهره به چهره یا به عبارتی همان روابط اجتماعی به شکل سنتی از تاثیر گذاری بیشتری در مقایسه با ارتباطات مجازی برخوردار است.

از این رو کودکان و نوجوانان امروز که به نوعی به ارتباطات آنلاین وابسته شده اند در آینده با مشکلات اجتماعی مواجه خواهند شد.

در حقیقت می توان گفت نسل جدید رسانه های ارتباطی اجتماعی به نوعی ضداجتماعی تلقی می شوند.

تصور کنید خانواده شما لحظاتی را کنار هم سپری کنند یا تصمیم گرفته اید آخر هفته برای خوردن شام و چند ساعتی دور هم بودن به یک رستوران بروید.

درحالی که در رستوران منتظر آماده شدن غذا نشسته اید کمی به اطراف خود نگاه کنید، متوجه می شوید به جای این که افراد با یکدیگر در حال گفت وگو باشند هر کدام گوشی تلفن همراهشان را در دست گرفته اند و مشغول صحبت، ارسال پیام کوتاه یا خواندن پیام های کوتاه دریافتی یا در صورت دسترسی به اینترنت در حال بررسی نامه های صندوق پست الکترونیک خود هستند.

در واقع این افراد به جای این که با افرادی که کنار آنها حضور دارند صحبت کنند ترجیح می دهند با فردی که از راه دور با او در ارتباط هستند در گفت وگو باشند و آن به این معناست که دوستان مجازی ما مهم تر ازدوستان واقعی مان است.

● دنیای بدون مرز از جنس مجازی

با توسعه همه جانبه علم و فناوری در سال های اخیر، اینترنت به عنوان یکی از برترین فناوری های روز دنیا توانسته است تاثیر چشمگیری بر روند زندگی انسان ها داشته باشد.

اگرچه ممکن است اینترنت همچنان برای بسیاری از افراد، ابزاری جانبی باشد، اما بررسی ها حاکی از آن است که این روزها مردم بیش از پیش به اینترنت وابسته شده اند. بسیاری از کاربران بر این باورند که اینترنت نقش مهمی در تصمیم گیری های آنها برای حوادث و رویدادهای آینده دارد.

خرید خودرو، انتخاب مدرسه برای فرزندان، معاملات اقتصادی و شرکت در دوره های آموزشی مجازی از موضوعات مهمی است که افراد برای تصمیم گیری درباره آنها از اینترنت کمک می گیرند.

علاوه بر این، نشستن در مقابل کامپیوتر و کار با اینترنت به بخش مهمی از زندگی افراد بدل شده است. اغلب افراد و بویژه گروه های سنی جوان و نوجوان علاقه مند هستند ارتباطات اجتماعی خود را در دنیای مجازی توسعه دهند و همچنین ترجیح می دهند عضو یک گروه یا اجتماع آنلاین باشند.

اگر چه فناوری های امروزی از بسیاری جهات موجب بهبود کیفی وضعیت زندگی ما شده اند، اما این تنها یک بعد قضیه است.

به کمک این ابزارها می توانید زندگی تان را به روشی اداره کنید که کمتر مجبور باشید برای انجام کارهای روزمره یا حتی تفریح و سرگرمی از خانه خارج شوید.

همه کارهایتان را از طریق اینترنت انجام می دهید. سری به سرویس پست الکترونیک می زنید. نامه هایی که به صندوق پست الکترونیکی شخصیتان ارسال شده می خوانید و در صورت نیاز به آنها پاسخ می دهید.

اگر بخواهید به سفر بروید براحتی بلیت هواپیما و هتلی که قصد اقامت در آنجا را دارید رزرو می کنید. سری به سرویس اطلاع رسانی وضعیت آب و هوا می زنید تا براساس پیش بینی سازمان هواشناسی هر آنچه را در این سفر به آن نیاز دارید به همراه خود ببرید. قبوض تلفن، آب، گاز و برق را هم از طریق اینترنت پرداخت می کنید.

از آخرین رویدادهای جهان هم از طریق این دنیای بدون مرز مجازی آگاه می شوید. همه اینها نشان می دهد بدون این که به تاثیر فناوری های مدرن و امروزی در زندگی روزمره توجه کرده باشید، مسوولیت انجام بسیاری از کارها و امورتان را به فناوری واگذار کرده اید.

درست است که فناوری های ارتباطی در حال تغییر زندگی ما هستند اما همه این تغییرات ناشی از انتخاب ها و تصمیم گیری هایی است که خودمان مسوول آن هستیم.

در واقع ما خودمان زمینه ای را برای ورود فناوری ها و ابزارهای جدید ایجاد می کنیم که می توانند روش ما در خرید، سفر، آموزش، برقراری ارتباط با دیگران و در نهایت سبک زندگیمان را تحت تاثیر قرار دهند.

به نظر شما نفوذ فناوری در ابعاد زندگی انسان ها تا کجا پیش خواهد رفت و حضور اجتناب ناپذیر آن در زندگی چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟