توییتر، اینستاگرام، گوگل پلاس، لینکدین و ... نیز هر کدام توانسته اند تعداد زیادی از کاربران را تحت پوشش قرار دهند؛ تا آنجایی که گفته می شود یک سوم جمعیت جهان عضو پروپاقرص شبکه های اجتماعی هستند. با افزایش حضور شبکه های اجتماعی، اطلاعات شخصی هم بیش از پیش به اشتراک گذاشته می شوند و این مسئله موجب شده کاربران فرصت بیشتری برای به نمایش گذاشتن علایق شخصی داشته باشند و در این زمینه رفتارهای متفاوتی نشان دهند.

برخی از کاربرانی که در شبکه های اجتماعی حضور دارند جملات و نوشته ها را به اشتراک می گذارند. برخی دیگر مطالب جالبی را که دیگران منتشر کرده اند با دوستان خود در میان می گذارند، برخی کاربران تمایل به انتشار عکس دارند، بعضی ها فقط کامنت می گذارند و لایک می کنند، گروهی از کاربران هیچ یک از این کارها را انجام نمی دهند و فقط نظاره گر فعالیت دیگران هستند و ... در مجموع ساکنان شبکه های اجتماعی هر کدام بسته به سلیقه خود رفتار متفاوتی را به نمایش می گذارند.

تحلیل رفتار کاربران در شبکه های اجتماعی می تواند اطلاعات ارزشمندی را نشان دهد. در همین تحلیل ها کارشناسان دو نوع رفتار را میان کاربران اجتماعی در نظر می گیرند. مدل اول «رفتارهای شخصی» است که هر یک از کاربران به صورت انفرادی نشان می دهند و مدل دیگر «رفتارهای جمعی» نام دارد که در آن گروهی از کاربران یک رویه خاص را دنبال می کنند یا اینکه هنگام برخورد با یکدیگر نوعی ویژگی های متفاوت را به نمایش می گذارند.

به هر حال، جدا از اینکه رفتار کاربران در شبکه های اجتماعی به چند دسته تقسیم می شود و چه شاخص هایی برای آن در نظر گرفته شده، نتایج حاصل از این بررسی می تواند اطلاعات ارزشمندی را دربر گیرد.

توییترهای تماشاچی

هنوز به درستی مشخص نیست که چرا مشترکان توییتر این رفتار را از خود نشان می دهند اما کارشناسان مرکز تحقیقاتی Barracuda Labs براساس آخرین بررسی خود به این نتیجه رسیده اند که این دسته از افراد تمایل زیادی به انتشار مطالب یا اشتراک تصویر ندارند و در مقابل ترجیح می دهند فعالیت بقیه را زیر نظر بگیرند.

در بررسی اخیر مشخص شده بیش از سه چهارم کاربرانی که در توییتر عضویت دارند، از زمان باز کردن حساب کاربری خود تا امروز کمتر از 10 مطلب را به اشتراک گذاشته اند و یک سوم مشترکان توییتر حتی یک بار هم مطلبی منتشر نکرده اند. البته این مسئله به آن معنی نیست که افراد یاد شده حساب کاربری خود وابسته اند یا هیچ فعالیتی در آن ندارند، زیرا کارشناسان می گویند همین افراد به صورت مرتبط وارد صفحه شخصی خود می شوند.

مرکز Barracuda براساس بررسی جدید خود اعلام کرد 80 درصد کاربران توییتر به صورت مرتبط مطالب منتشر شده از سوی دیگر کاربران را مطالعه می کنند و حتی هفته ها می گذرد تا مطالب به اشتراک بگذارند. همچنین حدود نیمی از این افراد بیش از توییترهای فعال دوست و دنبال کننده دارند تا از این طریق هر بار که به حساب کاربری خود سرمی زنند مطلب جدیدی برای مشاهده وجود داشته باشد.

البته این اعداد و ارقام به مرور زمان بهتر هم می شود. مرکز Barracuda در آخرین گزارش خود اعلام کرده 37.1 درصد از تمام مشترکان آن در ژوئن 2009 هیچ مطلبی منتشر نکردند که این رقم هم اکنون به 34 درصد رسیده و توییتر امیدوار است طی یک دهه آینده آن را تک رقمی کند. در مجموع باید گفت کاربران این شبکه اجتماعی بیشتر تمایل به خواندن و مشاهده کردن دارند و توییتر باید چاره ای بیندیشد تا آنها را هم به جمع کاربران فعال اضافه کند.

زنان علاقمند به موبایل

این مسئله بر همگان واضح و مبرهن است که محبوبیت شبکه های اجتماعی روز به روز بیشتر می شود و هر روز که می گذرد تعداد کاربران آنها افزایش می یابد. در شرایط کنونی کاربران می توانند در هر مکان و زمانی وارد صفحه اختصاصی خود شوند و دستگاه های موبایلی موجب شده اند بسیاری از محدودیت های شبکه های اجتماعی کنار گذاشته شود و کاربران به راحتی بتوانند خدمات این قبیل فضاها را در اختیار بگیرند.

فیس بوک، توییتر، گوگل پلاس، اینستاگرم و ... هر کدام ابزار موبایلی ویژه دارند تا کاربران بتوانند روی دستگاه الکترونیکی همراه به راحتی از خدمات آنها استفاده کنند. این ابزارهای کاربردی با انواع پلتفرم های موبایلی سازگاری یافته اند و اینطور که مرکز تحقیقاتی Nielsen براساس آخرین بررسی خود اعلام کرده، خانم ها بیشتر از مردان سراغ ابزارهای موبایلی شبکه های اجتماعی می روند و بخش اعظم مخاطبان موبایلی فضاهای ارتباطی آنلاین را زنان تشکیل می دهند.

طبق این بررسی مشخص شد از میان تمام کاربرانی که با دستگاه موبایلی وارد شبکه های اجتماعی می شوند، 55 درصد زن و 45 درصد مرد هستند. البته این تفاوت قابل ملاحظه ای نیست اما همین آمار هم کافی است تا نشان دهد که زنان حضور پررنگ و فعالی در شبکه های اجتماعی دارند و حتی از مردان هم در این زمینه پیشی گرفته اند.

علاوه بر این، مرکز Nielsen گزارش داد که بیشتر کاربران، شبکه های اجتماعی را ابزاری برای تفنن و سرگرمی می دانند. همچنین، گروه سنی 35 تا 54 سال افرادی بودند که بیش از بقیه از روی گوشی هوشمند خود صفحه شخصی را به روز کردند و بررسی ها نشان داد 36 درصد به روزرسانی های موبایلی به این گروه اختصاص داشته است.

پس از آن گروه 25 تا 34 ساله ها بودند که با 34 درصد توانستند خود را به عنوان بزرگترین مخاطبان موبایلی برای شبکه های اجتماعی معرفی کنند. کارشناسان معتقدند این دو گروه در سال های آتی هم بیشترین گشت و گذار موبایلی در شبکه های اجتماعی را به خود اختصاص می دهند؛ زیرا این افراد به واسطه شرایط سنی خود در بیشتر مواقع ایمنی شغلی دارند و همین مسئله باعث می شود تا امکان خرید گوشی هوشمند برای آنها فراهم شود.

بیشتر و بیشتر

این مسئله تعجب آور است، اما هر چه جلوتر می رود مردم دنیا ترجیح می دهند بخش اعظم زمانی را که به اینترنت اختصاص می دهند در شبکه اجتماعی حضور داشته باشند. اینطور که مرکز تحقیقاتی NPD Group بر پایه مطالعه اخیر خود گزارش داده است، 37 درصد کاربران جهانی طی شش ماه گذشته به صورت مرتب سراغ شبکه های اجتماعی رفته اند که این رقم نسبت به سال قبل رشد 11 درصدی را نشان می دهد.

اما به جز این مسئله مرکز تحقیقاتی Nielsen به یافته های دیگری رسیده است. این مرکز معتقد است میزان تماشای ویدیو در شبکه های اجتماعی از سوی کاربران جهانی طی یک سال گذشته 5.2 درصد بیشتر شده است و تصاویر ویدیویی جدا از اینکه به صورت مستقیم روی شبکه اجتماعی منتشر شده باشند یا از طریق لینک های مربوطه با یوتیوب و سایت های مشابه در ارتباط باشند، بسیار مورد توجه کاربران قرار می گیرند. در بررسی جدید مشخص شد پس از یوتیوب به عنوان بزرگترین سایت ویدیویی جهان، بیشترین تصاویر در فیس بوک مشاهده می شود.

فیس بوکی ها و رسانه های سنتی

اینکه کاربران رسانه های مدرن همچنان به دنبال فضاهای رسانه ای سنتی هستند عجیب به نظر می رسد اما مرکز تحقیقاتی Hitwise در آخرین بررسی خود این مسئله را ثابت کرد فیس بوکی ها با وجود بهره مندی از نسل جدید ابزارهای ارتباطیآنلاین، هنوز هم به کارگیری رسانه های سنتی را ترجیح می دهند.

در بررسی جدید مشخص شد کاربرانی که به صورت مرتبط از خدمات صفحه اختصاصی خود در فیس بوک استفاده می کنند، به سیستم های سنتی و رسانه های کاغذی مانند انواع روزنامه های علاقه زیاد دارند و حتی در بیشتر موارد دیده می شود که این افراد رسانه های سنتی را بیشتر از رسانه های آنلاین استفاده می کنند.

افرادی که همچنان استفاده رسانه های سنتی را ترجیح می دهند، بعد از فیس بوک علاقه زیادی به سایت های هواشناسی دارند و معمولا زمان زیادی را به خدمات مربوطه اختصاص می دهند. سومین اولویت اینترنتی برای این گروه از افراد سایت های خبری هستند و به عبارت دیگر گفته می شود پس از فیس بوک و سایت های اینترنتی هواشناسی، خبرگزاری های آنلاین بیشترین محبوبیت را برای علاقمندان به رسانه های سنتی دارند.

روزنامه نیویورک تایمز در گزارش اخیر خود در این خصوص توضیح داد که قابلیت های خبری و اطلاع رسانی فیس بوک موجب شده تا علاقمندان به رسانه های سنتی در این شبکه اجتماعی حضور پررنگ داشته باشند. فیس بوک این فضا را برای کاربران خود ایجاد کرده که بتوانند در جریان آخرین اخبار و اتفاقات جهانی قرار بگیرند و خبرهای محلی هم در اسرع وقت به دست آنها برسد. همین مسئله باعث شده هواداران رسانه های سنتی به این شبکه اجتماعی اعتماد کنند و در آن حضور پررنگ داشته باشند.

جایگزینی با زندگی واقعی

در حالی که برخی کارشناسان براساس آینده نگری های خود به این نتیجه رسیده اند که شبکه های اجتماعی در آینده نه چندان دور جایگزین ارتباطات واقعی در زندگی روزمره می شوند اما بخش اعظم محققان و جامعه شناسان ادعا می کنند که این اتفاق هنوز صورت نگرفته است. بزرگترها این روزها شکایت می کنند که فرزندان شان دایم در اینترنت حضور دارند و شبکه اجتماعی موجب شده ارتباط میان آنها کمرنگتر شود.

این افراد معتقدند زمانی که در دوران کودکی بسر می بردند، به واسطه وجود نداشتن شبکه های اجتماعی ارتباط نزدیکتری با والدین خود برقرار می کردند و نوع برقراری ارتباط با همسن و سالان آنها کاملا متفاوت بود اما این روزها انواع شبکه های اجتماعی موجب شده اند تا ارتباطت چهره به چهره حتی در خانواده ها هم کمرنگتر شود.

به هر حال، در کنار این صحبت های عامیانه که بسیاری از مردم آنها را بر زبان می آورند، «انجمن تبلیغات و بازاریابی آمریکا» مطالعه ای را در این زمینه انجام داده و به این نتیجه رسیده که ساکنان شبکه های اجتماعی در هر گروه سنی که قرار دارند، همچنان ترجیح می دهند بخش اعظم زندگی خود را خارج از دنیای مجازی مدیریت کنند و با وجود اینکه اینترنت و دستگاه موبایلی در اختیار همگان قرار گرفته است، باز هم ارتباطات چهره به چهره کاملا پررنگ دنبال می شود.

در گزارش اخیر این انجمن گفته شد: «برخلاف تاثیرات عمیق شبکه های اجتماعی بر زندگی روزمره و باور عمومی مردم، باید گفت که این فضاها هنوز نتوانسته اند ارزش ارتباطات چهره به چهره را از بین ببرند و موجب شوند این نوع روابط میان مردم از بین برود. اگرچه ایمیل و تلفن همراه برای نخستین بار باعث شدند. نوع رابطه میان انسان ها تغییر اساسی داشته باشد اما بخش قابل توجهی از انسان ها در سراسر جهان همچنان ارتباطات رو در رو را ترجیح می دهند و هرگز این ابزارها را جایگزین روش های سنتی ارتباطی نمی کنند.

شبکه های اجتماعی با همه امکانات و توانمندی های خود در آینده هم نمی توانند جایگزین ارتباطات انسانی شوند. هر کدام از این ابزارهای مجازی برای یک دوره زمانی مورد توجه مردم جهان قرار می گیرند و پس از گذشت چند سال قابلیت های کارآمدتر جایگزین آنها می شود اما آنچه از گذشته وجود داشته و در آینده هم حضور خواهد داشت، ارتباط چهره به چهره میان انسان ها است که هیچ شبکه اجتماعی حتی فیس بوک هم نمی تواند آن را تخریب کند.»

هفته نامه عصر ارتباط