حافظه جمعی ما پر از فیلمها و سریالهایی است که مملو از عشقهای اسطورهای است. پسری در عنفوان جوانی دختری را میبیند و یک دل نه صد دل عاشق او میشود. او برای دختر نامههای عاشقانه بینام مینویسد و سر راه دختر گل سرخ میگذارد. دختر اما دل در گرو شخص دیگری دارد و با پسر دیگری دوست میشود. عاشق دلشکسته که تاب این شکست غمانگیز را ندارد دست به خودکشی میزند و در آخر دختر متوجه میشود که همیشه و در همه حال عاشق همان جوان اولی بوده است. این خط مشی رمانتیک ابتدایی، سوژه نمایشهایی همچون داوسون کریک و دوستان (Dawson’s Creek and Friends) و فیلمهایی همچون زیاد مانند عشق (A Lot Like Love) و برنده شدن یک قرار عاشقانه با تاد همیلتون (Win A Date With Tad Hamilton) بودهاند. پرسش اینجاست که آیا دوستی زن و مرد ممکن است به یک عشق افلاطونی و عمیق بدل شود یا خیر؟
دوستی دو جنس مخالف
مردها و زنها در کنار یکدیگر زندگی میکنند، با هم مراوده دارند و از کودکی باهم بزرگ میشوند، از این رو روابط بین آنها اجتنابناپذیر است. موضوع از زمان اولین حضور در اجتماع آغاز میشود، وقتی کودکان وارد مدارس پیشدبستانی میشوند در آنجا اولین گروههای جنسیتی را تشکیل میدهند. این گروه معمولا متشکل از افراد همجنس است که گرایشات نزدیک به فرد دارند. این مسئله ادامه مییابد تا این که در سنین بالاتر و در اواخر دوره دبیرستان گرایش بین دو جنس آغاز میشود. دوستی با جنس مخالف مانند یک واکنش شیمیایی میماند. فرد در این دوستی خواهان درک این مسئله است که بودن با فرد مقابل چه احساسی را در او برمیانگیزد.
دکتر ایدکو تابوری (Ildiko Tabori) روانشناس بالینی میگوید: «وقتی ما به دنبال دوستیابی (چه جنس مخالف و چه جنس موافق) هستیم به دنبال افرادی میگردیم که از لحاظ شخصیتی و احساسات شبیه ما باشند. اشتراک در توسعه روابط دوستانه بسیار مهم است». با توجه به این مسئله آیا زن و مرد میتوانند دوستان معمولی باشند؟
دوست، عاشق یا هیچکدام
یکی از جاذبههای دوستی و اتصال دو فرد به یکدیگر ایجاد رابطه خالی از شهوت و بر اساس حسن نیت است که علم ثابت کرده چنین روابطی وجود دارند. در مجله روابط شخصی و اجتماعی (Social and Personal Relationships) مقالهای چاپ شده که طی آن ابراز شده که افراد از دو جنس مخالف با هم دوست بودهاند، اما روابط آنها هرگز به روابط عاشقانه کشیده نشده است. در این تحقیق افرادی که دوستی آنها به روابط عاشقانه و جنسی کشیده نشده بود و صرفا یک دوستی معمولی را تجربه کرده بودند، روابط دوستانه محکمتر و طولانیتری داشتند. این یافتهها نشان میدهد که روابط زن و مرد میتواند خارج از یک رابطه جنسی و عاشقانه ادامه یابد (منبع).
آوریل ماسینی کارشناس روابط و نویسنده مخالف این عقیده است؛ او میگوید روابط بین زن و مرد الزاما برای توسعه روابط عاشقانه شکل میگیرد و تمایلات جنسی بالاخره بین دو نفر از دو جنس مخالف زبانه خواهد کشید. او در ادامه میافزاید: «این عقیده که زن و مرد میتوانند با هم دوستان معمولی باشند، با موانعی همراه است. در حقیقت دوستی معمولی بین زن و مرد هرگز به وجود نخواهد آمد و همیشه تمایلات جنسی در پسزمینه این دوستی وجود خواهد داشت و سرانجام توسط یکی از دو نفر ابراز خواهد شد» (منبع).
جاذبههای جنسیتی میتواند بر هیجان و نشاط روابط بیافزاید اما همانطور که ماسینی نیز میگوید در عین حال میتواند موانعی بر سر راه یک دوستی ساده و معمولی باشد. وجود موانع جاذبههای جسمی و جنسی حتی در بین دوستانی که روابط بسیار خوب و طولانی دارند همیشه وجود دارد. در پژوهشی که طی سال ۲۰۱۲ میلادی انجام شد نشان داده شد که اکثر دوستیهای زن و مرد حداقل در سطوح پایین دارای گرایشات و تمایلات جنسی است. در این تحقیق مشخص شد که مردان برای داشتن رابطه عاشقانه به دوستان زن خود تمایل بیشتری دارند (منبع).
تحقیق و نظرسنجی دیگری در سال ۲۰۰۰ میلادی در آمریکا انجام شده که طی آن ۳۰۰ دانشجو مورد نظرسنجی قرار گرفتند. از این تعداد ۶۷ درصد از آنها در خلال رابطه دوستانه با جنس مخالف وارد روابط جنسی شدند و جالب است بدانید که ۵۷ درصد آنها هرگز به قصد انجام راوبط جنسی وارد این رابطه دوستانه نشده بودند. از این رو منطقی است که نتیجه بگیریم با توجه به سرشت زنان و مردان هر چقدر هم که طرفین در حفظ فاصله و پایبندی به دوستی عمیق و سالم بیندیشند ممکن است تمایلات جنسی و جسمی در آنها شکل گیرد که برخی قادر به کنترل آن هستند و برخی دیگر در مقابل این تمایلات تاب و تحمل خود را از دست میدهند (منابع: spr، medicaldaily، medicaldaily).
توضیح: نکته قابل ذکر این است که این پژوهشها همگی در جوامع غربی صورت گرفته و نتایج آنها هم در همان جوامع با فرهنگهای مختص به خود قابل بحث است. ضروری است در جامعه اسلامی ایران با تعالیم و فرهنگ مختص به خود، پژوهشهایی بومی و اختصاصی صورت گیرد.
نظر شما در این مورد چیست؟
منابع: psychologytoday/ isites/ spr/ medicaldaily/ medicaldaily/ askapril