منيسك بخشی از غضروفي است كه داخل مفصل زانو قرار دارد. جنس منیسک با دوام، نرم ،قابل انعطاف و رشته رشته است كه مانند بالشتكي روی سطح مفصلی قرار دارد. زانو دو منیسک داخلی و خارجی دارد. منيسك ها بین سطح فوقانی استخوان ساق پا و سطح تحتانی استخوان ران قرار دارند و در فعاليتهاي سنگين به عنوان يك ضربه گير عمل مي كنند. پارگی منيسك موجب درد و کاهش حركت در زانو مي شود.
پارگی منیسک چگونه رخ مي دهد؟
امیر رضا آفتابی فیزیوتراپیست مرکز پزشکی فیفا معتقد است :به طور معمول پارگي منيسك هنگامي رخ مي دهد كه زانو با نيروي زيادي پيچ بخورد. گاهي هم به دلیل وارد شدن ضربه خفيف یا فشار آوردن به زانو ایجاد می شود. به طور مثال حین چمباتمه زدن، احتمال دارد که به زانو فشار آید و منیسک پاره شود.
چگونه مي توان از پارگي منيسك جلوگيري كرد؟
متاسفانه اغلب جراحات زانو بر اثر اتفاقاتی كه غير قابل پيش بيني است رخ مي دهد. با رعایت نکات ساده ای می توان تا حدی از این اتفاقات جلوگیری کرد.سه نکته مهم و اساسی که رعایت آن از پارگی منیسک زانو جلوگیری می کند را در اینجا مطرح کرده ایم.
-داشتن عضلات ساق و ران قوي : با انجام دادن تمرینات مناسب بدنسازی می توان به راحتی عضلات ساق و ران پا را تقویت کرد و هر چه عضلات این ناحیه قوی تر باشد از بروز آسیب های مربوط به پا بخصوص زانو جلوگیری می شود.
-کشش آهسته پا قبل و بعد از تمرينات : بارها و بارها به اهمیت کشش عضلات در قبل و بعد از ورزش اشاره کرده ایم که تاثیر بسیاری در جلوگیری از بروز آسیب دیدگی دارد.
-پوشیدن كفش مناسب كه اندازه پا باشد و همچنین استفاده از كفشهاي مخصوص برای هر ورزشی در جلوگیری از بروز آسیب دیدگی بسار موثر است.
علائم پارگی منیسک چيست؟
- درد در مفصل زانو
- تورم زانو، بلافاصله پس از پارگی منیسک
- کاهش دامنه حرکتی خم و راست شدن زانو
- زانويتان در يك محل قفل مي شود يا گير مي كند .
- در هنگام جراحت صداي پارگی يا ترق تروق مي شنويد .
در صورتی که فردی، پارگی قدیمی منیسک داشته باشد، حین فعالیت گاهی زانویش درد خواهد داشت.البته ممکن است که حتی زانویش تورمی هم نداشته باشد. گاهي اوقات زانو ممكن است قفل هم شود و یا خشک و سفت گردد.
پارگی منیسک چگونه تشخيص داده مي شود؟
پزشك تاریخچه،علائم و چگونگی وقوع عارضه را بررسي مي كند. همچنین زانو را در چند جهت كه ممكن است ايجاد درد در سطح منيسك آسيب ديده شود حركت مي دهد. براي بررسی احتمالی شکستگی استخوانهاي زانوی صدمه دیده ممكن است نياز به عكس رادیوگرافی شود. البته جابجایی منيسك با این نوع عكسبرداری مشخص نمي شود. MRI مي تواند در تشخيص جابجایی منيسك كمك كننده باشد.
درمان پارگی منیسک چگونه است؟
- هر 3تا 4 ساعت يكبار روي زانو، به مدت 20-30 دقيقه يخ بگذارید؛ اين كار را 2-3 روز يا تا وقتي كه درد و تورم از بین رود ادامه دهید.
- جهت كمك به كاهش تورم مفصل، زير پاها بالشي قرار دهید تا زانو بالاتر از سطح بدنتان قرار گیرد.
- می توانید دور زانو را با باند کشی بپیچید تااز تورم بيشتر جلوگيري کنید. از زانوبند، جهت کاهش حرکت و جلوگیری از آسيب ديدگي مجدد زانو استفاده کنید.
- از عصای زیربغلی، استفاده کنید.
- داروهاي ضد التهاب و ضد دردی که توسط پزشك تجويز شده را مصرف نمایید.
جراحي داخل مفصلی زماني انجام مي شود كه نياز به ترميم يا برداشتن بخش بزرگي از منیسک باشد. این جراحي حدوداً يك ساعت طول مي كشد.
از آنجایی که منیسک برای حرکت زانو بسيار حائز اهمیت است، جراح بخشهايي كه ممكن است ترميم گردند را در مدت جراحي دست نميزند.
پس از جراحي باید پا بالاتر از سطح بدن قرار گیرد. به سادگي بعد از 2 يا3 روز ميتوان از زانوی جراحی شده استفاده کرد. فقط در اوایل باید از حرکات شدید خودداری کرد.
عوارض پارگی منیسک چه مدت طول مي كشد؟
اگر هنوز پارگي كوچكي در منيسك باقی مانده باشد كه ترميم يا برداشته نشده باشد، ممكن است هنوز بتوانید كه کارهایتان را خوب و فعال انجام دهید. به هر حال ممكن است که زانو حین فعاليت، گاهي اوقات قفل ، متورم، سفت يا دردناك شود.
چه وقت مي توان به فعاليتهاي عادي بازگشت؟
شدت پارگی در افراد مختلف، متفاوت است و بازگشت به فعاليتهای عادی به میزان همین شدت بستگی دارد. در واقع مدتی که از آسیب می گذرد ارتباط چندانی با بازگشت فرد به فعالیت های عادی اش ندارد، اما به طور كلي هر چقدر فرد ديرتر براي درمان اقدام كند بهبودی او نيز بيشتر به طول خواهد انجاميد. هدف از توانبخشي بازگشت به فعاليتهاي طبيعي در كوتاهترين زمان ممكن مي باشد. چنانچه فردی زودتر از بهبودي كامل به فعاليت های عادی خود برگردد، ممكن است مشکل او تشدید گردد .
در صورتی که شرایط زیر را داشته باشید می توانید به فعالیت های عادی تان بازگردید:
- زانوي آسيب ديده تان بدون درد و به طور كامل خم و راست شود.
- زانو و پای آسيب ديده تان در مقايسه با پای سالم قدرت کافی را بدست آورده باشد.
- زانو هیچ تورمی نداشته باشد.
- بدون درد خم شوید، چمباتمه بزنید و يا راه بروید.