هیپوتالاموس در زیر تالاموس و بالای ساقه مغز واقع شده است. اندازه هیپوتالاموس در انسان تقریبا به اندازه یک بادام می باشد.

وظایف هیپوتالاموس

- کنترل ترشح هورمو ن ها از غده هیپوفیز

- کنترل درجه حرارت بدن

- کنترل رفتارهای جنسی و تولیدمثل

- کنترل گرسنگی و تشنگی

- کنترل پاسخ های احساسی افراد

- کنترل ساعت داخلی (بیولوژیک) بدن و ریتم شبانه روزی

- کنترل غدد آدرنال

- کنترل تخمدان ها و بیضه ها

- کنترل غده تیرویید

- تنظیم روند زایمان در زنان

- تنظیم فرایند رشد

- تنظیم تولید شیر در مادران

- تنظیم خواب

- تنظیم وزن بدن و اشتها

- تنظیم توازن بین آب و نمک بدن

حال که با وظایف مهم هیپوتالاموس، به عنوان یکی از غدد درون ریز بدن آشنا شدید، شاید بتوانید حدس بزنید که بروز اختلال در این غده مهم، چه عوارض وخیمی را برای افراد به دنبال خواهد داشت.

علل اختلالات هیپوتالاموس

- آسیب سر: آسیب سر باعث آسیب های مغزی می شود، زیرا ضربه وارد شده به سر سبب خونریزی می گردد و در نهایت به هیپوتالاموس آسیب می زند.

- سوء تغذیه: سوء تغذیه، عملکرد طبیعی بسیاری از اعضای بدن از جمله غده هیپوتالاموس را دچار اختلال می کند و مواد مغذی لازم را در اختیار هیپوتالاموس قرار نمی دهد.

- وجود غده یا تومور در سر: تومورهای ایجاد شده در سر می توانند جریان خون وارد شده به سر را تنها به خود اختصاص دهند و کمتر اجازه دهند که خون وارد غده هیپوتالاموس شود.

همچنین ایجاد تومورهای بزرگ سبب آسیب به بافت هیپوتالاموس شده و ضایعات جبران ناپذیری در مغز ایجاد می کند.

- خونریزی

- بیماری های ژنتیکی

- عفونت و ورم و التهاب

- عمل جراحی

- مصرف آهن بیش از حد

- قرار گرفتن در معرض اشعه رادیواکتیو

علائم مربوط به اختلالات هیپوتالاموس

1- علایم مربوط به تومور

رشد تومور در مغز و در نزدیکی هیپوتالاموس می تواند سبب بروز حملات مکرر سردرد شود. همچنین بزرگ شدن تومور مغزی می تواند به عصب بینایی فشار وارد کرده و فرد را دچار مشکلات بینایی کند.

2- علایم مربوط به کم کاری تیروئید

بیماری هیپوتالاموس می تواند تاثیرات منفی روی غده هیپوفیز داشته باشد. هیپوفیز هم روی عملکرد غده تیروئید تاثیر گذار است. بنابراین غده تیروئید دیگر نمی تواند به مقدار کافی هورمون تولید کند و فرد دچار کم کاری تیروئید خواهد شد.

علایم مربوط به کم کاری تیروئید عبارتند از:

- عدم تحمل سرما

- یبوست

- افسردگی

- خستگی

- تغییرات در مو و پوست

- خشونت صدا

- لاغری

- ریزش موها و تحلیل عضلات در مردان

- تغییر چرخه قاعدگی در زنان

- افزایش وزن

3- کاهش عملکرد غده آدرنال

غده هیپوتالاموس، عملکرد غده آدرنال یا فوق کلیوی را کنترل و تنظیم می کند. بنابراین طبیعی است در صورت بروز اختلال در غده هیپوتالاموس، غده آدرنال هم درگیر شود. اختلال عملکرد غده آدرنال باعث سرگیجه و ضعف می شود.

4- سایر علایم مربوط به اختلالات هیپوتالاموس

- مشکلاتی در درجه حرارت بدن

- بروز مشکلات عاطفی

- تشنگی بیش از حد

- چاقی مفرط

- عدم کنترل ادرار

درمان اختلالات هیپوتالاموس

1- اگر علت اختلال، وجود تومور در ناحیه هیپوتالاموس باشد، برای برداشتن تومور باید پرتودرمانی، شیمی درمانی و یا جراحی انجام شود.

2- اگر علت کمبود هورمون ها باشد، کاهش هورمون باید جبران می شود.

3- اگر علت اختلال، عفونت، خونریزی و ... باشد، باید درمان های خاص دیگری انجام گیرد.

پیشگیری از اختلالات هیپوتالاموس

حفظ برنامه غذایی سالم و پرهیز از رژیم های غذایی سخت و خیلی کم کالری یکی از راه های پیشگیری از بروز اختلالات هیپوتالاموس می باشد.

اگر دچار بی اشتهایی و یا پرخوری هستند، سعی کنید با مراجعه به متخصص مربوطه، وزن خود را در حالت تعادل نگه دارید.

اگر دارای کمبود هورمونی خاص هستید که توسط هیپوتالاموس ساخته می شود، تحت نظر پزشک این کمبود هورمونی را برطرف کنید.

عوارض مربوط به اختلالات هیپوتالاموس

- کوری دائمی

- مشکلات قلبی

- کلسترول خون بالا

- ناتوانی جنسی در مردان

- ناباروری

- پوکی استخوان

- کوتاهی قد در کودکان

- ضعف