به تازگی استدلالی مطرح شده که زمین را در آستانه ی انقراضی بزرگ نشان می دهد، این فاجعه ای که یکی از اولین قربانیان آن انسان خواهد بود را ششمین پایان برای جهان پس از بیشتر از ۶۵ میلیون سال زندگی می نامند، اما شواهد فسیلی جدید از قلم افتادن یکی از این انقراض ها در گذشته ی زمین خبر می دهند.

در طول عمر زمین چندین بار و به دلایل مختلف شرایط به گونه ای رقم خورده که نسل اکثر موجودات ساکن بر روی این سرزمین از بین برود و پس از آن زمین به آن هایی که توانایی تطابق بیشتری داشته اند به ارث برسد. تاکنون انقراض ها به دلایل طبیعی مانند آتشفشان ها و شرایط آب و هوایی سخت و یا تغییر در سطح اکسیژن و برخورد سیارک به وقوع پیوسته است، اما آیا زمان این فجایع تمام شده است و زمین به خانه تکانی دیگری دست نخواهد زد.

با افزایش روز افزون جمعیت انسانی و تغییر شرایط اقلیمی، انسان نسل بسیاری از جاندران را به سمت نابودی کشیده است و بسیار غیر محتمل خواهد بود که با نابود شدن باقی گونه ها نسل انسان در امان بماند. آیا در میانه ی انقراض مصنوعی بزرگی قرار گرفته ایم و همانند دایناسورها انسان نیز زمین را به گونه ای دیگر از موجودات خواهد سپرد. تاریخ زمین در دل خاک و در میان فسیل ها نوشته شده است، دانشمندان با بررسی آثار به جای مانده از آن دوران بر رخ دادن پنج انقراض بزرگ تاکنون توافق دارند و شواهد بحث برانگیزی از یک انقراض دیگر نیز به دست آورده اند.

۱. انقراض اردویسن-سیلورین (Ordovician-Silurian)

اولین انقراض بزرگ در تاریخ زمین در ۴۴۰ تا ۴۵۰ میلیون سال پیش دو اوج مرگبار به فاصله ی صدها هزار سال داشته است. در این زمان اکثر موجودات در دریاها زندگی می کردند، پس تعداد زیادی از موجودات دریایی آن زمان مانند تریلوبیت ها، براکیوپودها و گراپتولیت ها نابود شدند. در طی این مرگبارترین انقراض سوم، ۶۰ تا ۷۰ درصد از تمام گونه های جانداران از بین رفته اند.

۲. انقراض دونین پسین (Late Devonian)

در ۳۶۰ تا ۳۷۰ میلیون سال پیش تا سه چهارم از تمام گونه های زنده به کام مرگ فرو رفتند، هرچند ممکن است این انقراض مجموعه ای از چندین فاجعه در امتداد یکدیگر بوده باشد اما به دلیل نزدیکی زمانی آن را یک انقراض می شناسند. زندگی در آب های کم عمق بیشترین صدمه را از این چکش مرگ دریافت کرده است به نحوی که تا صد میلیون سال پس از آن هیچ گونه ی جدیدی از مرجان ها تکامل پیدا نکرده است.

۳. انقراض پرمین-تریاسه (Permian–Triassic)

به این فاجعه مرگ بزرگ گفته می شود که نامی است برازنده ی بزرگترین انقراض تاریخ زمین؛ ۲۵۱ میلیون سال پیش بر اثر انقراض پرمین-تریاسه تا ۹۷ درصد از کل موجودات زنده ی زمین از بین رفتند و تنها سه درصد باقی مانده توانستند چرخه ی تکامل را ادامه داده و زمین را زنده نگه دارند، و از این زمان به بعد هرچه بر روی زمین زیسته از این سه درصد نشأت گرفته است.

۴. انقراض تریاسه-ژوراسیک (Triassic-Jurassic)

۵. انقراض کرتاسه-پالئوژن (Cretaceous-Paleogene)

انقراض کرتاسه سوم که به انقراض K/T نیز شناخته می شود در ۶۵.۵ میلیون سال پیش رخ داده است. این فاجعه به علت منقرض شدن نسل دایناسورها مشهورترین انقراض تاریخ به شمار می آید، با این حال فقط دایناسورها قربانی این رویداد مرگبار نبوده اند و موجودات بسیاری از جمله آمونیت ها، بسیاری از گیاهان گلدار و آخرین پتروزاروس ها در طی این واقعه از بین رفته اند. در این انقراض ۷۵ درصد از کل جانداران زمین نابود شده اند.

ششمین انقراض

حدود ۲۰ سال است که دانشمندان به شواهدی از وجود یک رویداد مرگبار در دوران پرمین میانه (۲۶۲ میلیون سال پیش) دست پیدا کرده اند. انقراض کاپیتانیان (Capitanian) پس از به دست آمدن شواهد فسیلی از مرگ دسته جمعی موجودات در صخره های کشور چین مطرح شد، تاکنون این رویداد مورد بحث باقی مانده بود زیرا فسیل ها تنها از نواحی گرمسیری جمع آوری شده بودند و این شک را مطرح می کند که شاید این مرگ و میر فاجعه ای محلی بوده و در تمام زمین رخ نداده باشد. همچنین عده ای بر این عقیده اند که این فسیل ها به شروع روند رو به انقراض پرمین در ۱۰ میلیون سال پس از آن مربوط می شود.

با امید به ارائه ی توضیحی مناسب برای این موضوع دانشمندان به جمع آوری اطلاعات از گذشته ی زمین ادامه دادند، محققان دانشگاه Hull و Leeds به شواهدی از این انقراض در نزدیکی مجمع الجزایر اسوالبارد نروژ دست یافته اند، به دنبال یافتن آثار فسیلی از پراکیوپودها (بی مهرگان دریایی که در آغار دوره ی کامبرین یعنی حدود ۵۷۰ میلیون سال پیش ظاهر شده اند بودند) آن ها با دیواره ای از اسکلت اسفنج ها در آب های سرد اقیانوس آرام شمالی مواجه می شوند.

با بررسی اطلاع جمع آوری شده مشخص می شود که فسیل های بازوپایان در دوره ای از تاریخ زمین کاملاً ناپدید می شود و تا در حدود هشت میلیون سال پیش از مرگ بزرگ بعضی از گونه های آن ها بهبود می یابند. وجود بهبود در شرایط زندگی مستقل بودن این فاجعه از انقراض پرمین را تایید می کند. از نظر گستردگی و بزرگی می توان گفت این انقراض به انقراض کرتاسه ی سوم شباهت دارد، اما این فاجعه چرا به وجود آمده است؟ به عقیده ی دانشمندان کمبود سطح اکسیژن نقش عمده ای در بروز این فاجعه داشته است، همچنین کاهش سطح کربونات آن زمان در ارتفاعات بالا می تواند نشان دهنده ی اسیدی شدن اقیانوس ها در کنار تشدید کاهش سطح اکسیژن باشد.