شبكه‌های اجتماعی تلفن همراه روزبه‌روز همه‌گیر‌تر می‌شوند اما یكی از اولین و معروف‌ترین این شبكه‌ها وایبر است كه افراد زیادی از دوست و آشنا گرفته تا اقوام و فامیل‌های دور و نزدیك را در آنها می‌بینیم، اما حضور در این شبكه‌ها چندان هم ایمن نیست و مشكلاتی را ایجاد می‌كند. دكتر پرویز رزاقی، روانشناس و مشاور به شما می‌گوید كه وایبر برای سلامت روحی‌تان چه آسیب‌هایی دارد و چطور باید از این خطرات در امان بمانید.

دوری از خانواده‌ها

یكی از دلایل حضور افراد برای عضویت در گروه‌های مختلف وایبر این است كه با حضور در این فضای مجازی می‌توانند با افراد بیشتری در تعامل باشند، ارتباطات اجتماعی‌شان را گسترده‌تر كنند، به مسافرت بروند و دسته‌ای از كمبود‌های‌شان برطرف شود. گاهی اوقات هم شرایط زندگی به گونه‌ای است كه فرصتی برای معاشرت با افراد و دوستان باقی نمی‌ماند و ناچاریم برای آگاهی از حال و احوال اطرافیان به فضای مجازی پناه ببریم. به‌طور مثال فردی كه از صبح سر كار می‌رود، بیشتر اوقات روز در محیط‌های بسته كار می‌كند و دایره ارتباطات محدودی دارد، چنین فردی از راه برقراری ارتباطات در شبكه‌های اجتماعی می‌تواند تبادلات اجتماعی بیشتری داشته باشد اما این موضوع همیشه هم بی‌عیب و نقص نیست. 

مشكل زمانی پیش می‌آید كه افرادخانواده زمان زیادی درگیر حضور در شبكه‌های اجتماعی مختلف می‌شوند و به این ترتیب از حضور و صحبت با خانواده دور می‌مانند. حتما شما هم این روزها افرادی را دیده‌اید كه در خانه، رستوران، ‌مهمانی‌های دوستانه و خانوادگی و حتی در مراسم عزاداری و عروسی هم از گوشی تلفن همراه و شبكه‌های اجتماعی جدا نمی‌شوند و هر لحظه می‌خواهند به‌روز باشند، اما این موضوع آسیب‌هایی را به همراه دارد و باعث غفلت از اعضای خانواده و بی‌توجهی به نیازهای آنها می‌شود. شاید افراد خانواده نتوانند این موضوع را به راحتی بپذیرند و هضم این ارتباطات مجازی برای‌شان مشكل باشد، درنتیجه گروه‌بازی باید در زمان مناسب انجام شود تا اعتراض شدید افراد مختلف خانواده را به دنبال نداشته باشد. 

وابستگی روانی به وایبر

مشكل دیگری كه با عضویت در گروه‌های وایبر پیش می‌آید، وابستگی روانی به این گروه‌هاست. بسیاری افراد از نظر روانی طوری به گروه وابسته می‌شوند كه نمی‌توانند یك لحظه هم از آن دست بكشند، بنابراین در موقعیت‌های مختلف به دنبال این هستند كه خودشان را به گروه برسانند و تبادل‌نظرات را از دست ندهند، در چنین شرایطی زندگی عادی فرد مختل شده و مشكلاتی برایش پیش می‌آید. 

درماندگی در فضای مجازی

گروه‌های وایبر برای بعضی افراد كه اعتمادبه‌نفس پایین دارند مانند سم و آسیب است، درواقع شمشیر دولبه‌ای است كه هم می‌تواند برای این افراد مفید باشد و در مواردی ممكن است سبب بروز آسیب‌هایی شود. از آنجا كه این افراد نمی‌توانند در فضای واقعی خشم و ناراحتی‌شان را اعلام كنند ممكن است برای بروز این احساسات به فضای مجازی پناه ببرند، درنتیجه هر بار كه مشكلاتی برایشان پیش می‌آید به فضای مجازی اكتفا می‌كنند كه بار منفی دارد چون در این فضا قرار می‌گیرند و نمی‌توانند در دنیای واقعی با آدم‌ها روبه‌رو شوند. به این ترتیب فردی با اعتمادبه‌نفس پایین به دلیل اینكه نمی‌تواند مسائلش را بیان كند دچار درماندگی می‌شود. 

رعایت نشدن حریم‌های خانوادگی

در بعضی گروه‌ها حریم‌های شخصی و خانوادگی رعایت نمی‌شود كه این موضوع در زندگی مشترك مشكلاتی ایجاد كرده و سبب از هم پاشیدگی نظام خانواده می‌شود. از سوی دیگر احتمال دارد سوءتفاهم‌های جدی و شدیدی هم پیش بیاید. شاید خانمی متوجه شود همسرش در این گروه‌ها هنگام صحبت با خانمی دیگر از كلمات محبت‌آمیز استفاده می‌كند و این موضوع را زنگ خطری برای زندگی‌اش احساس كند. 

درمجموع برای پیشگیری از بروز مشكلات در وایبر به زوج‌ها توصیه می‌شود در گروه‌هایی عضو شوند كه از نظر بار علمی و ارزش‌های اخلاقی اطلاعات خوبی در اختیارشان قرار دهد یا با اطلاع‌رسانی از زمان و مكان برگزاری سمینار‌ها به غنی شدن زندگی‌شان كمك كند. توصیه دیگر این است كه زوج‌ها از به‌كار بردن كلمات خودمانی درون خانواده در گروه‌ها پرهیز كرده و در مجموع هوشیارانه‌تر و محتاط‌تر رفتار كنند. بعضی گروه‌ها ارزشمند نیستند و بهتر است با مشاهده نامناسب بودن شرایط، گروه را ترك كنید تا مشكلات جدی برای‌تان پیش نیاید و به اختلاف با همسر و از هم پاشیدگی زندگی خانوادگی منجر نشود. 

آسیب برای نوجوانان

وایبر می‌تواند برای گروه‌های سنی مختلف پرخطر باشد اما ممكن است به نوجوانان آسیب بیشتری وارد كند. شاید نوجوانان وارد دنیا و ارتباطی شوند كه دلخواه پدر و مادر نیست و در این گروه‌ها تصاویر، جوك، جملات و حرف‌هایی رد و بدل شود كه برای یك نوجوان مناسب نیست. از این رو در مورد نوجوانان عضویت در گروه‌های وایبر را پرخطر می‌دانیم و این موضوع می‌تواند با بدآموزی‌هایی همراه باشد. 

بی‌خوابی در كمین وایبربازها

اگر به تلفن همراه هوشمند معتاد هستید شاید برای‌تان پیش آمده كه در كنار این یار همیشگی به خواب رفته باشید. این اتفاق فقط برای شما پیش نمی‌آید؛ تحقیقات نشان می‌دهد 44 درصد از صاحبان تلفن همراه در كنار این ابزار هوشمند به خواب می‌روند. تلفن‌های همراه، تبلت‌ها، تلویزیون و گجت‌هایی كه صفحه ال‌ای‌دی دارند از خودشان پرتوهایی ساطع می‌كنند كه می‌تواند هورمون ملاتونین را تحت‌تاثیر قرار داده و در روند خواب شما اختلالاتی ایجاد كند.

 این ابزارها نور آبی‌رنگی دارند، طول موج این نور شبیه نور زردی است كه در طول روز می‌بینیم. از این رو بدن ما شب‌ها در كنار صفحات آبی رنگ گوشی‌ها ممكن است به اشتباه تصور كند كه هنور روز است، درنتیجه چرخه خواب‌مان به هم می‌خورد و دچار بی‌خوابی می‌شویم. درواقع نور آبی رنگی كه در صفحه كامپیوتر وجود دارد چرخه خواب و بیداری را به هم می‌زند و احتمال بروز بی‌خوابی را افزایش می‌دهد. پس شب‌ها دو ساعت قبل از خواب این ابزارها را در فاصله‌ای دورتر از خود قرار دهید. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد اعتیاد به اینترنت با اختلالات خواب هم در ارتباط است. در یك تحقیق دیگر گروهی از كودكان چینی و آمریكایی مورد بررسی قرار گرفتند، نتایج این تحقیق نشان داد افرادی كه از كامپیوتر زیاد استفاده می‌كنند دیرتر به خواب می‌روند و در طول شبانه روز كمتر می‌خوابند. 

توصیه متخصصان برای رفع این مشكل این است كه برای تنظیم ساعت خواب‌تان شب‌ها دو ساعت قبل از خواب، گوشی تلفن همراه و لپ‌تاپ را در فاصله‌ای دورتر از خودتان قرار دهید یا آنها را به‌طور كامل خاموش كنید. بهتر است زمان مشخصی از روز را به گروه‌بازی در وایبر اختصاص دهید و از صبح تا شب به اینترنت گوشی متصل نباشید، در این صورت آرامش بیشتری دارید زیرا هر لحظه منتظر دریافت پیام‌های تازه‌ای نیستید. 

اگر برای انجام كارهای روزمره باید به اینترنت متصل باشید تنظیمات گروه‌ها را طوری تغییر دهید كه نوشته‌های ارسال‌شده با بوق معروف وایبر به شما یادآوری نشود و به اصلاح وایبر را بی‌صدا كنید، درنتیجه با هر پیام جدید از جای‌تان نمی‌پرید و به سمت گوشی پرواز نمی‌كنید